این مقاله به واکاوی مسئله مصرف در جامعه پرداخته و ضمن بررسی کلی گفتمان مصرف از منظر برخی جامعهشناسان و دین اسلام، درصدد تبیین و تفسیر وجوه تمایز و تشابه مصرف نمایشی با مصرف دینی با تأکید بر نظرات مقام معظم رهبری برآمده است. بهاین منظور، ابتدا نظریههای جامعهشناسان -بهویژه مصرف نمایشی تورستین وبلن[1] - اندیشه اسلامی با تأکید بر نظرات مقام معظم رهبری درباره مصرف را مورد بررسی و مداقه قرارداده است؛ این بررسی با روش تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف[2] براساس مفاهیم و نشانههای مصرف که در چارچوب مفهومی بیان گردیده، نظرات مقام معظم رهبری با تکنیک فیشبرداری استخراج و مورد مقایسه قرارگرفته است. از یافتههای این مقاله میتوان به استخراج نظرات مقام معظم رهبری درباره گفتمان مصرف و مفاهیم مرتبط با آن اشاره نمود که ایشان مدیریت مصرف را یکی از ارکان اصلی اقتصاد مقاومتی معرفی و به میانهروی و اعتدال، قناعت و صرفهجویی درمصرف توصیه کردهاند که درخصوص کلیات مصرف نمایشی باوبلن دارای تشابه میباشد. از یافتههای دیگر این مقاله میتوان به دستهبندی وجوه تمایز گفتمان مصرف در اندیشه اسلامی و نظرات جامعهشناسان، بر اساس چهار شاخص اهداف،کارکردها، روشها و اندیشه نام برد که درخصوص تفاوت در اهداف، درجامعهشناسی کسب اعتبار و منزلت اجتماعی... و در دین اسلام برآوردن نیازهای واقعی و ضروری؛ درخصوص کارکردها، درجامعهشناسی برکارکردهای اجتماعی و فرهنگی و در دین اسلام بر کارکردهای زیستی؛ درباره اندازه مصرف، درجامعهشناسی، مصرفگرایی و مصرف انبوه و در دین اسلام، قناعت، صرفهجویی و میانهروی و نهایتاً در انگیزه مصرف، در جامعهشناسی، بر خودخواهی (مصرف بخیلانه)، مصرف مسرفانه و مصرف نمایشی و در اندیشه اسلامی نیز دیگرخواهی، مصرف عاقلانه و انفاق و ایثار تأکید میکنندکه از وجوه تمایز این دو اندیشه به شمار میروند. Veblen Thorstein-3 4-Fairclugh